Chấp hành xong án phạt tù nhưng chưa thực hiện trách nhiệm dân sự là bồi thường tiền thì có đương nhiên được xoá án tích hay không?

Bạn hỏi về việc xóa án tích khi đã chấp hành xong án phạt tù và nghĩa vụ bồi thường tiền (trách nhiệm dân sự). Đây là một điểm rất quan trọng để xác định một người có được xóa án tích hay không.

Theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), đặc biệt là Điều 70 về Đương nhiên được xóa án tích, và các văn bản hướng dẫn thi hành:

I. Điều kiện để được xóa án tích

Để một người bị kết án được xóa án tích, dù là đương nhiên hay theo quyết định của Tòa án, thì điều kiện tiên quyết là phải chấp hành xong tất cả các nghĩa vụ phát sinh từ bản án hình sự.

Cụ thể, đối với trường hợp của bạn (đã chấp hành xong án phạt tù và có trách nhiệm dân sự là bồi thường tiền), các điều kiện để được xóa án tích bao gồm:

1. Đã chấp hành xong hình phạt chính: Tức là đã hoàn thành thời gian chấp hành án phạt tù theo phán quyết của Tòa án.

2. Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung (nếu có): Ví dụ: phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm cư trú, quản chế…

3. Đã chấp hành xong các quyết định khác của bản án: Đây là điểm mấu chốt trong trường hợp của bạn. “Các quyết định khác của bản án” bao gồm:

   • Án phí.
   • Truy thu tiền thu lợi bất chính.
   • Thực hiện trách nhiệm dân sự (bồi thường tiền, cấp dưỡng,…).
   • Các khoản khác do Tòa án tuyên.

   Quan trọng: Nếu bạn đã chấp hành xong án phạt tù nhưng chưa thực hiện xong trách nhiệm dân sự là bồi thường tiền (dù đã có thỏa thuận hoặc đã hết thời hiệu yêu cầu thi hành án dân sự nhưng vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ bồi thường), thì bạn chưa được coi là đã chấp hành xong “các quyết định khác của bản án”, và do đó chưa đủ điều kiện để được xóa án tích.

4. Không thuộc các tội quy định tại Chương XIII (Tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI (Tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh) của Bộ luật Hình sự.

5. Trong thời hạn quy định, người đó không thực hiện hành vi phạm tội mới: Thời hạn này được tính từ ngày đã chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, và đã chấp hành xong hình phạt bổ sung, các quyết định khác của bản án.

II. Thời hạn để đương nhiên được xóa án tích

Nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên, người bị kết án sẽ được đương nhiên xóa án tích sau một thời hạn nhất định kể từ ngày chấp hành xong hình phạt chính hoặc hết thời gian thử thách án treo, và đã chấp hành xong các quyết định khác của bản án.

Các thời hạn cụ thể như sau:

• 01 năm: Trong trường hợp bị phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, hoặc phạt tù nhưng được hưởng án treo.
• 02 năm: Trong trường hợp bị phạt tù đến 05 năm.
• 03 năm: Trong trường hợp bị phạt tù từ trên 05 năm đến 15 năm.
• 05 năm: Trong trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được ân giảm.

III. Thủ tục xóa án tích

1. Đương nhiên được xóa án tích:

   • Bạn không cần phải làm bất kỳ thủ tục nộp đơn nào tại Tòa án hay cơ quan Công an.
   • Khi bạn có nhu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp (Phiếu số 1 hoặc Phiếu số 2), cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp (Sở Tư pháp hoặc Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia) sẽ tự động kiểm tra và cấp phiếu xác nhận bạn không có án tích nếu bạn đủ điều kiện.
   • Tuy nhiên, để đảm bảo việc cấp Phiếu lý lịch tư pháp được thuận lợi, bạn nên giữ lại các giấy tờ chứng minh đã chấp hành xong án phạt tù, đã nộp án phí và đã bồi thường dân sự (ví dụ: giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam, biên lai/giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc đã hoàn thành nghĩa vụ bồi thường…).

2. Xóa án tích theo quyết định của Tòa án và xóa án tích trong trường hợp đặc biệt:

   • Bạn (hoặc đại diện hợp pháp) phải làm đơn đề nghị xóa án tích gửi đến Tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án.
   • Hồ sơ kèm theo đơn thường bao gồm:
     • Giấy chứng nhận chấp hành xong hình phạt tù của trại giam nơi thụ án.
     • Giấy xác nhận của cơ quan thi hành án dân sự về việc đã thi hành xong các khoản bồi thường, án phí, tiền phạt.
     • Giấy chứng nhận không phạm tội mới của cơ quan công an cấp xã/phường/thị trấn nơi bạn thường trú.
     • Bản sao hộ khẩu, bản sao Căn cước công dân.

IV. Kết luận quan trọng về trách nhiệm dân sự

Nếu trách nhiệm dân sự (bồi thường tiền) chưa được thực hiện đầy đủ, bạn sẽ KHÔNG được xóa án tích, dù đã chấp hành xong hình phạt tù.

Điều này là do pháp luật coi việc bồi thường thiệt hại cho người bị hại là một phần quan trọng của việc chấp hành bản án. Cho dù người bị hại không yêu cầu thi hành án dân sự hoặc thời hiệu yêu cầu thi hành án dân sự đã hết, nghĩa vụ bồi thường của bạn vẫn tồn tại theo bản án hình sự và bạn phải thực hiện nó để đủ điều kiện được xóa án tích.

Do đó, nếu bạn đang trong tình trạng này, hãy chủ động liên hệ với người bị hại để thỏa thuận bồi thường hoặc liên hệ với cơ quan thi hành án dân sự để thực hiện nghĩa vụ của mình.